Kwa ufupi
“Pia kinga ya Rais inatakiwa kuondolewa ili kuleta
nidhamu ya utendaji katika ofisi hii ya umma. Akifanya makosa ya jinai
ashtakiwe kama mhalifu mwingine, hakuna sababu ya baadhi ya watu kuwa
juu ya sheria, kila mtu awe chini ya sheria,”
MCHAKATO wa ukusanyaji wa maoni ya wananchi
yatakayosaidia katika uundwaji wa Katiba Mpya unaendelea na safari hii
ni zamu ya makundi maalumu vikiwemo vyama vya siasa ambavyo vimeanza
kutoa maoni yao mbele ya Tume ya Mabadiliko ya Katiba.
Mikutano hiyo kati ya Tume na wawakilishi wa vyama
vya siasa inafanyika katika Ofisi Kuu za Tume pamoja na Ukumbi wa
Karimjee Jijini Dar es Salaam.
Vyama vyote vimepewa fursa ya kushiriki katika
utoaji maoni na baadhi ya mambo ambayo wameyapendekeza kuwamo katika
Katiba Mpya ni pamoja na utawala wa majimbo na kuwapo kwa mgombea
binafsi.
Kimsingi hoja hizi zimekuwa zikitolewa maoni mara
nyingi na wananchi katika mikutano mbalimbali ya Tume iliyokuwa
ikifanyika nchi nzima kuanzia Julai hadi Desemba mwaka jana, tofauti na
sasa ni kwamba wanasiasa wamezieleza kwa undani zaidi na kuzifafanua
namna gani zinavyoweza kuingia katika Katiba ijayo.
Chama cha Demokrasia na Maendeleo (Chadema)
kimejikita zaidi katika muundo wa Muungano na utawala wa majimbo, wakati
Chama Cha Mapinduzi (CCM) kimejielekeza kwenye hoja ya mgombea binafsi.
Mwanasheria wa Chadema, Tundu Lissu anasema kuwa
chama chake kinataka kuona Katiba Mpya inakuja na mfumo mpya ambao
utaleta mabadiliko katika nyanja mbalimbali zikiwamo utawala,
rasilimali, ulinzi wa mali za umma, haki za binadamu, uwajibikaji
serikalini na muundo wa Jamhuri ya Muungano ambao utasaidia kuunusuru
usivunjike.
Lissu anasema kuwa kuna kila sababu ya Katiba Mpya
kuleta mabadiliko katika muundo wa Muungano ambao Chadema wanapendekeza
uwe Muungano wa Shirikisho wa Serikali tatu, yaani Serikali ya Jamhuri
ya Tanganyika, Serikali ya Mapinduzi ya Zanzibar na Serikali ndogo ya
Jamhuri ya Muungano.
“Hatuwezi kuendelea na mfumo uliopo wa Muungano
kwani una upungufu mwingi. Ni fursa nzuri ambayo tumeipata ya
kutengeneza Katiba Mpya ya nchi ambayo kimsingi inapaswa kuleta
mabadiliko yatakayounusuru au kuuokoa Muungano usivunjike. Tukikosea
tunaweza kujikuta tunatengana kama ilivyo kwa Ethiopia na Eritrea, Sudan
na Sudan Kusini, Yugoslavia na Czechoslovakia,” anasema Lissu.
Pia anasema kwa kuwa Muungano wa Tanganyika na
Zanzibar ni wa hiari kunatakiwa kuwe na haki ya kujitoa kwa upande
usioridhika kuendelea kuwa kwenye Muungano.
Anasema utaratibu wa kujitoa uwe kwa njia ya kura
ya maoni itakayopigwa na wananchi wa upande mmojawapo wa Muungano na
ikiwa theluthi mbili ya wananchi wakikubali kujitoa basi iruhusiwe
wajitoe kwa sababu Muungano huu haukuwa wa lazima.
Lissu anaongeza kuwa kwenye mambo ya Muungano
wamependekeza yawemo mambo saba tu ambayo ni ulinzi na usalama, wizara
zisizozidi 18, Bunge lisilozidi wawakilishi 300, mamlaka ya uteuzi ya
Rais ambayo yanapaswa kupunguzwa, Rais ashtakiwe akifanya makosa ya
jinai, pamoja na kuweka bayana suala la umilikaji wa rasilimali za nchi.
Kuhusu mamlaka ya uteuzi ya Rais anaeleza kuwa ni lazima yapunguzwe ili kuiondoa nchi kwenye mfumo wa urais wa kifalme.